Apache

Nel centru de Llamuñu hai un prau perguapu. Ye un prau ente triangular y redondu, con una forma sele, ensin esquines. Ye grande abondo pa dexar la vista correr, pero pequeñu enforma pa ver el otru lláu. Ye como una plaza verde, con una muria a la altura'l cadril, lo xusto pa apoyase y mirar dientro.

Y lo que hai dientro, aparte'l verde, ye un poni. Un caballucu como de cuentu de Tolkien, más gordu qu'un xatu, paticortu, prietu y blancu (más bien prietu), con eses melenes xabaces comu'l cáñamu, con esos güeyos grandes y oscuros que siempres miren comu preguntando "¿quiéresme?". Con esi flequillu xusto penriba'l ceñu, como cortáu a tisoria, como de presentaora del telediariu. Con esa bocona y esos dientes fediondos. Dalguna vez sentí a daquién llamalu Apache.

Apache anda pel prau, cola so pación y les sos mosques, pensando coses de ponis. Pero si pases a la vera'l prau, y te sofites na muria, y das cola mano nes piedres y lu llames, ye fácil que dempués de pensalo y mirate de lloñe, como pensando "esi, ¿quiérme?", o "¿saldráme a cuenta dir p'allí?", o vete a saber qué otres coses de ponis, se avere a onde tas tú, a arrimar la cabezona pa que lu afalagues un pocoñín, dalguna vez pa mordete la manga seliquino. Paez que ye vieyu y vagu, pero ya lu vi tar nel otru lláu del práu y venir corriendo como un purasangre, cuandu paecía que nun diba ser pa movese.

Y nun ye raro que venga, porque Apache taba siempres solín, nel so práu, amurniáu, esperando a que pasara daquién pa dexar de pensar coses de ponis y falar un ratín con esos güeyos descomanáos: "Pero... ¿quiésme?"

Un día, al pasar por ellí, averéme a saludar a Apache. Y... nun taba solu. Traxéran-y un compañeru, otru poni más nueu, roxu.

Ay, amigo. Hebía que ver a Apache aquel día. Taba alloriáu de contentu. ¡Un amigu! ¡Un poni pa compartir la pación, y el aire, y el sol, y les hores! Daba vueltes alredor d'él, blincaba, mordía-y les pates, mordía-y les crines, xugaba, esfocicaba, daba cucurrabucos pol suelu, trotaba, volvía, diba y venía. De xuru que esi día se movió más que'l restu'l añu. La felicidá ye un sentimientu, ye inmaterial, sí. Menos aquel día. Aquel día veíase. Salía aventá de la piel de Apache, como la lluz sal d'una foguera. Aquel día la felicidá yera Apache.

Tenía que ser Apache el que me ficiera alcordame de eses coses que valen la pena. De lo que ye tar, cenciellamente, contentu. De lo que ye atopar un amigu, un igual. Tenía que ser un poni, cásique un burru, el que me devolviera un pocoñín la fe nel ser humanu.

Aquel día vi algo grande. El día que Apache dexó de tar solu.

Dicen que'l prau del poni ya lu vendieron, y que un pilotu de Iberia va facer tres chalés nél. Nun sé qué fadrán de Apache y del so amigu. Pero de xuru que pa Apache valió la pena esperar tantes, tantes hores nesi práu. Pa mí valió la pena ver a Apache aquel día feliz, y nun quiero escaecelo nunca.

Merécestelo, Apache. Tú ya yes un caballu ganador.